| دسته بندی | معارف اسلامی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 89 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 18 |
چکیدة مقاله
در این مقاله نخست مبانی نظری نظارت و بازرسی به اجمال از دیدگاه اسلام تبیین شده و با ذکر نمونه‌هایی از آیات و روایات بخصوص فرمایشات علی (ع) ضرورت انجام آن نان داده شده است؛ نگارنده سپس به تاریخچة نظارت و بازرسی در ایران پیش و پس از اسلام پرداخته و با ذکر شواهد تاریخی توجه به این موضوع را در حکومتها و سلسله‌های مختلف تبیین کرده است و این موضوع را پس از پیروزی انقلاب اسلامی به طور تفصیلی‌تر مورد مداقه قرار داده و در پایان نیز نظارت و بازرسی کشورهای مختلفی را از قبیل سوئد، نروژ، دانمارک، اتریش، انگلستان، امریکا، زلاندنو به اجمال توصیف کرده و سرانجام استقلال قوا و جایگاه سازمان بازرسی را در این میان مورد بحث و بررسی قرار داده است.
واژه‌های کلیدی:
1- نظارت و بازرسی از دیدگاه اسلام، بازرسی در ایران، بازرسی، محتسب، بازرسی در کشورهای دیگر و سازمان بازرسی و اصل تفکیک قوا.
مقدمه:
شکی نیست که یکی از اصول حیات بخش مکتب اسلام، آزادی عقیده و منع تفتیش عقاید است و نیز مسلم است که در اسلام تجسس و کنجکاوی در مسای خصوصی و شخصی افراد بسیار مردود و مذموم اعلام شده است و در این امر مضمون بسیار زیادی در کتاب و سنت و اصل شده است. از آن جمله:
1-آیة شریفه: «لاتجسّسوا» (سورة حجرات آیة 12) یعنی تجسس نکنید.
2- از رسول خدا (ص) نقل شده است «یا معشر من اسلم بلسانه و لم یخلص الایمان الی قلبه لا تذموا المسلمین و لاتتبعوا عوراتهم». (بحارالانوار ج 75 ص 214)
ای کسانی که به زبان اسلام آورده‌اید ولی ایمان در قلبتان وارد نشده است. مسلمانان را مذمت نکنید و در مسایل مخفی و اسرار آنان جستجو ننمایید.
ولی با مداقه در متون و روایات موجود در این خصوص به خوبی معلوم می‌شود که چنین موضوعی ربطی به بازرسی و بررسی مسایل اجتماعی و حکومتی ندارد و منع دخالت در مسایل خصوصی ربطی به رسیدگی و نظارت و بازرسی در مسایل اجتماعی و حکومتی ندارد و اینها دو مقولة کاملاً مجزا هستند.
دین مقدس اسلام شدت از تلاش برای آگاه شدن از مسایل شخصی افراد جلوگیری نموده ولی در عین حال دولتها را مکلف ساخته که در امور جامعه تا آن جا که مرتبط به مسایل اجتماعی است و نظام و اداره آن در حیطة وظایف حکومت است بررسی نمایند.
1-1-اهداف بازرسی
بازرسی از نظر اسلام سه هدف دارد:
الف- مراقبت از حرکات و جابه‌جاییهای نیروهای دشمن؛
