فرمول بندی طرحواره درمانی
طرحواره درمانی (Schema Therapy) یک رویکرد روان‌درمانی است که برای درمان اختلالات شخصیتی و اختلالات روانی دیگر توسعه یافته است. این رویکرد توسط جفری یانگ (Jeffrey Young) و همکارانش به عنوان یک روش ترکیبی از عناصر مختلف روان‌درمانی، مشاوره فردی و گروهی، و اصول رفتارگرایی پذیرفته شده است.
اصول اساسی طرحواره درمانی:
-
شناسایی طرح‌ها (schemas):
- در این مرحله، هدف از مشاوره این است که طرح‌های شخصیتی ناسالم و الگوهای فکری-احساسی-رفتاری نادرستی که از آنها متاثر شده است را شناسایی کند. این طرح‌ها معمولاً از تجربیات کودکی و نوجوانی فرد شکل می‌گیرند و تاثیرات منفی بر روابط و زندگی او دارند.
-
تفسیر نیازهای طرح‌ها:
- مشاور با فرد کار می‌کند تا نیازهای پشتیبانی شده توسط طرح‌های ناسالم را تشخیص دهد. این نیازها معمولاً شامل نیازهای پذیرش، احترام، امنیت، و کنترل هستند که اگر به درستی تامین نشوند، طرح‌های ناسالم فرد را تقویت می‌کنند.
-
رفع نیازهای طرح‌ها:
- مشاور با استفاده از تکنیک‌ها و مداخلات مختلف، به فرد کمک می‌کند تا نیازهای خود را به شکلی سالم‌تر واقعی کند. این شامل تغییر الگوهای فکری، تقویت مهارت‌های بینش، بهبود ارتباطات اجتماعی و خودآگاهی است.
-
تمرینات تعاملی و تجربی:
- فرد به تمریناتی عملی و تجربی تحت نظارت مشاور می‌پردازد تا به ارتقای مهارت‌ها و تغییر الگوهای ناسالم خود بپردازد. این تمرینات می‌توانند شامل مواجهه مدیریت شده، تمرینات نقش‌آفرینی، و تغییرات رفتاری و حرکتی باشند.
-
حفظ پیشرفت:
- مشاور و فرد با همکاری در حفظ تغییرات به دست آمده و پیشگیری از بازگشت به الگوهای قدیمی، به ارتقای پیشرفت و پایداری طولانی‌مدت کمک می‌کنند.
فرمول بندی کلی:
طرحواره درمانی بر اساس ترکیبی از مداخلات شناختی-رفتاری، روان‌درمانی و اصول تعاملی بینشی (interpersonal) توسعه یافته است. این رویکرد به طور کلی شامل مراحل زیر است:
- شناسایی و تفسیر طرح‌های ناسالم.
- تحلیل نیازهای پشتیبانی شده توسط طرح‌ها.
- رفع نیازها و تقویت مهارت‌های زندگی.
- ارائه تمرینات تعاملی و تجربی.
- حفظ پیشرفت و جلوگیری از بازگشت به الگوهای قدیمی.
با این فرمول بندی، طرحواره درمانی به فرد کمک می‌کند تا از طریق شناسایی، تفسیر و تغییر الگوهای شخصیتی ناسالم، به بهبود روانی و بهبود کیفیت زندگی خود دست پیدا کند.
